Polskie prawo pracy zakłada szereg sytuacji w których możemy otrzymać dodatkowe dni wolne czyli tzw. urlop okolicznościowy. Uprawnionymi do skorzystania z niego są osoby pracujące na podstawie umowy o pracę. W dzisiejszym wpisie sprawdzimy, kiedy możemy wnioskować o dodatkowy urlop i czy należy przedstawiać inne dokumenty poświadczające.
Większość osób, które nie mają do czynienia z przepisami prawa jest błędnie przekonana, że kwestie urlopów okolicznościowych są regulowane przez Kodeks Pracy. Niestety w tych przepisach nie znajdziemy niczego co by wskazywało na ilość dni wolnych oraz sytuacji, kiedy możemy skorzystać z nich. Sposoby usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy w przypadku wystąpienia szczególnych rodzinnych okoliczności (ślubu, urodzenia dziecka, sprawowania opieki nad nim oraz śmierci bliskiej osoby) określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r.
Urlop okolicznościowy jest płatny. Pracownik ma prawo do takiego samego wynagrodzenia za wolne dni jak w przypadku urlopu wypoczynkowego. Należy jednak zaznaczyć, że w stawce za dzień urlopu okolicznościowego uwzględnia się przeciętną wartość zmiennych składników wynagrodzenia pracownika z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy.
Jeśli wzięliśmy ślub (nie ma znaczenia czy kościelny czy cywilny lub urodziło nam się dziecko to przysługują nam dwa dodatkowe dni urlopu. W przypadku, kiedy ślub bierze nasze dziecko wówczas możemy liczyć na dodatkowy jeden dzień urlopu okolicznościowego.
Na dodatkowe dni urlopu możemy także liczyć, jeśli sprawujemy opiekę nad dzieckiem, które nie przekroczyło 14 lat. W takim przypadku w ciągu roku kalendarzowego możemy wykorzystać dwa dni. Uprawnienie przysługuje jednemu z rodziców lub opiekunów. O tym, który z rodziców będzie korzystał z tych dni należy poinformować pracodawcę składając stosowne oświadczenie.
W przypadku śmierci i pogrzebu: małżonka lub dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy przysługują nam dwa dni urlopu okolicznościowego.
Jeden dzień urlopu przysługuje w razie zgonu i pogrzebu siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na naszym utrzymaniu lub pod naszą bezpośrednią opieką.
W przypadku, gdy jesteśmy po rozwodzie także można skorzystać z urlopu okolicznościowego również w przypadku śmierci teściowej lub teścia.
Czytaj także: śmierć kredytobiorcy a odpowiedzialność za długi
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej nie wskazuje, kiedy dokładnie powinniśmy wykorzystać dodatkowe dni urlopowe wynikające z tytułu wyżej wymienionych okoliczności rodzinnych. To od nas zależy, kiedy skorzystamy z dodatkowego urlopu. Jedni korzystają już w dniu okoliczności, inni wolą zostawić wolne na załatwienie spraw urzędowych. Można zatem korzystać w dowolny dzień, o ile będzie bezpośrednio związany z wydarzeniem, który uprawnia do urlopu.
Pracownik może np. poprosić urlop okolicznościowy, aby załatwić sprawy związane z zamówieniem cateringu, wydrukowaniem zaproszeń, czy dekoracją sali ślubnej. Z reguły jednak urlop okolicznościowy bierzemy wtedy, gdy dane wydarzenie ma miejsce. Oczywiście przysługujące nam dwa dni wolnego nie muszą być wykorzystane łącznie.
Co w przypadku jeśli niespodziewana okoliczność jak np. narodziny dziecka lub zgon bliskiej osoby nastąpią w trakcie przebywania na urlopie wypoczynkowym? W takich sytuacjach pracownik nie otrzymuje dodatkowego wynagrodzenia, ani nie może wnioskować o przedłużenie urlopu wypoczynkowego. Należy jednak pamiętać o tym, że niewykorzystany urlop okolicznościowy nie przechodzi na kolejny rok.
Okoliczności uprawniające do urlopu okolicznościowego mogą być nagłe i nieprzewidziane. Dlatego o chęci skorzystania z urlopu okolicznościowego zawiadamia się pracodawcę w ostatniej chwili. Nie mniej jednak przepisy mówią, że najpóźniej należy to zrobić w drugim dniu nieobecności w pracy.
Jeśli jednak wiemy o wydarzeniu wcześniej – np. w przypadku ślubu to powinniśmy powiadomić pracodawcę o nieobecności z wyprzedzeniem. W tym miejscu należy podkreślić, że pracodawca nie ma prawa odmówić przyznania urlopu okolicznościowego.
Uzupełnieniem formalności będzie wypisanie stosownego wniosku urlopowego oraz przedłożenie pracodawcy dokumentu, który będzie poświadczał wystąpienie danej okoliczności. Chodzi tu oczywiście o przedstawienie np. aktu zgonu, aktu urodzin czy też ślubu. Oczywiście może to nastąpić już po wykorzystaniu wolnych dni.
