Każdy pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę ma niezbywalne prawo do urlopu wypoczynkowego. Urlop jest uregulowany w kodeksie pracy a ilość dni przysługujących danemu pracownikowi zależy przede wszystkim od stażu pracy. W przypadku, kiedy dopiero zaczynamy pracę pierwszy dzień urlopu można wziąć dopiero po pierwszym przepracowanym miesiącu. Niepełny dzień urlopu pracodawca może, ale nie musi, zaokrąglić do góry. Wymiar urlopu rośnie proporcjonalnie z każdym przepracowanym miesiącem. Po przepracowaniu całego roku pracownikowi przysługuje z góry cały należny urlop. Roczny wymiar urlopu to 20 dni roboczych, a dla osób ze stażem powyżej 10 lat – 26 dni. Co jednak jeśli nie wykorzystamy urlopu? Kiedy należy nam się ekwiwalent za urlop?
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop należy się pracownikowi tylko wtedy, gdy umowa o pracę zostaje rozwiązana lub wygasa. Zatem jeśli nie wykorzystacie swojego urlopu w danym roku, nie może liczyć na dodatkowe pieniądze od pracodawcy. Reguluje to art. 171 § 1 kodeksu pracy. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop przysługuje w razie wygaśnięcia lub rozwiązania umowy o pracę, niezależnie od trybu, w jakim to nastąpiło. Przysługuje on zarówno w przypadku wypowiedzenia za porozumieniem stron, za wypowiedzeniem jednej strony lub bez okresu wypowiedzenia, a także dyscyplinarnie.
Z kolei gdy umowa wygaśnie z powodu śmierci pracownika, prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop przysługuje małżonkowi lub innym osobom, które będą uprawnione do otrzymania renty rodzinnej.
Ekwiwalent za urlop przysługuje od dnia wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Informacja o jego wypłacie winna się znaleźć na świadectwie pracy. Datą wypłaty przysługującego ekwiwalentu jest ostatni dzień zatrudnienia u danego pracodawcy.
Przy wyliczaniu ekwiwalentu bierze się pod uwagę stałe oraz zmienne składniki wynagrodzenia. Stałe składniki wynagrodzenia czyli wysokość pensji zasadniczej obowiązującej w miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do ekwiwalentu (w miesiącu rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę). Obok wynagrodzenia zasadniczego (stałych składników wynagrodzenia) wielu pracowników otrzymuje także zmienne składniki wynagrodzenia (np. premie, prowizje, nadgodziny, dodatek za pracę w nocy). One także są brane pod uwagę przy wyliczaniu ekwiwalentu.
Do wyliczenia ekwiwalentu potrzebny będzie także współczynnik ekwiwalentu, który ustalany jest na dany rok kalendarzowy. W 2019 roku wynosi on 20,92 dla zatrudnionych w pełnym wymiarze godzinowym.
Zobrazujmy teraz na przykładzie:
1 krok: dzielimy 5 000 zł (stały składnik wynagrodzenia) przez 20,92 (współczynnik urlopowy) = 239 zł
2 krok: dzielimy 239 zł przez 8 (godzin dobowej normy czasu) = 29,87 zł (wartość godziny ekwiwalentowej)
3 krok: mnożymy 29,87 zł przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego (np. 5 dni x 8 godz.) = 40 godz. x 29,87 = 1194,87 zł brutto ekwiwalentu.
Warto podkreślić, że pracodawca nie ma prawa odmówić wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Jeśli jednak tak się stanie to pracownik może dochodzić swoich praw przed sądem pracy.
