Czym jest intercyza małżeńska?

Wciąż niewielu z nas jest przekonanych do intercyzy małżeńskiej. Traktujemy to głównie jako brak zaufania do drugiej osoby i zwyczajnie boimy się o to pytać swojego przyszłego małżonka. Jednak fakty są takie, że w większości krajów należących do Unii Europejskiej prawem stanowionym jest rozdzielność majątkowa- inaczej niż u nas, gdzie majątek staje się wspólny. Co dokładnie oznacza, i co nam daje intercyza?

W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym pojawia się pojęcie ustroju wspólnoty majątkowej. Oznacza to, że w momencie zawarcia małżeństwa powstaje majątek wspólny, a także majątek osobisty małżonka i majątek osobisty żony. Zacznijmy więc od tego pierwszego- majątku wspólnego.

Co staje się wspólne po ślubie?

• dochody zarówno z majątku wspólnego, jak i majątków osobistych
• wynagrodzenie z działalności zarobkowej, wynagrodzenie za pracę
• środki z funduszów emerytalnych

Co zostaje majątkiem osobistym?

• majątek odziedziczony, zapisany lub przekazany przez darowiznę jednemu z małżonków
• przedmioty majątkowe nabyty przed ślubem, tj. nieruchomości, samochód, meble
• przedmioty majątkowe mające na celu zaspokajanie osobistych potrzeb wyłącznie jednego z małżonków, np. kosmetyki, ubrania, biżuteria
• odszkodowanie uzyskane za uszczerbek na zdrowiu powstały np. w wyniku wypadku, nie dotyczy to jednak sytuacji gdy uszczerbek uniemożliwia wykonywanie jakiejkolwiek pracy zarobkowej lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za działalność zarobkową
• prawa autorskie, prawa własności, oraz inne prawa twórcy
• przedmioty majątkowe będące wymienione za inne składniki majątku osobistego

Co więc daje nam intercyza?

Intercyza jest dokumentem, który ustanawia podział inny niż opisano powyżej. Możemy ją zawrzeć jeszcze przed ślubem lub w trakcie trwania małżeństwa. Jeśli więc nie odpowiada nam ustalony z góry podział, możemy zastanowić się nad jedną z trzech rodzajów intercyzy, czyli rozdzielności majątkowej.

• Rozszerzenie wspólnoty majątkowej

Wbrew potocznemu myśleniu, że intercyza oznacza tylko podział majątku, można także pójść w drugą stronę i rozszerzyć majątek wspólny, np. pozbawiając się swoich majątków osobistych. Nie możemy jednak włączyć do wspólności np. wynagrodzenia za działalność zarobkową jednego z małżonków.

• Ograniczenie lub zniesienie wspólności majątkowej

Owszem, możemy również pozbawić się nawzajem wspólnoty majątkowej lub ją znacznie ograniczyć, a więc krótko mówiąc, zawarcie małżeństwa nie wpływa w żaden sposób na majątek każdego z małżonków, którzy to mogą dowolnie gospodarować i zarządzać swoim majątkiem.

• Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków

Ten specyficzny rodzaj intercyzy jest sprawiedliwy głównie w przypadku rodzin, w których mężczyzna poświęca się utrzymaniu rodziny, a kobieta zajmuje się domem… lub odwrotnie. Oznacza, że w wypadku rozwodu następuje wyrównanie dorobków małżonków, a więc ta strona, która zarabia mniej nie pozostaje stratna.

Oczywiście, każdy medal ma dwie strony, a więc także oprócz zalet każdego z tych rozwiązań, musimy rozważyć wady intercyzy.

Zalety intercyzy

Zwykle na podpisanie intercyzy decydują się przedsiębiorcy. W przypadku ogłoszenia upadłości firmy, do masy upadłościowej wchodzi majątek wspólny małżonków- jeśli taki został ustanowiony. Ponadto, na ten krok decydują się też pary, w których jeden z małżonków przed małżeństwem zgromadził już pewien majątek i nie lubi czuć się zależny od drugiej osoby. Pozwala to też na rozdzielenie odpowiedzialności za długi każdego z małżonków. Ponadto, intercyza nie wyklucza dziedziczenia po sobie majątku po śmierci jednego z partnerów- ponieważ ustanawia prawo jedynie za życia obydwu małżonków.

Wady intercyzy

Często okazuje się że intercyza jest bezskuteczna. Jest bowiem istotne czy druga osoba znała rodzaj i wszystkie warunki zawarcia intercyzy. Jeśli chodzi o przedsiębiorców, mają obowiązek ujawnić w ewidencji działalności gospodarczej informację o istnieniu lub ustaniu wspólności majątkowej. Podobnie jest w przypadku spółek. Często więc występuje szereg sytuacji w których skuteczność intercyzy jest ograniczona. A co w przypadku zdolności kredytowej? Niestety, w tym przypadku również mamy problem ponieważ nasze dochody nie są sumowane, a więc jeśli chcemy uzyskać kredyt lub dotację, konieczne jest uzyskanie poręczenia. Ponadto, zostaje nam odebrane prawo do wspólnego obliczania podatku dochodowego, a co za tym idzie- do niższego podatku.

Ile kosztuje zawarcie intercyzy?

Wszystko zależy od tego, czy jest ona zawarta przed ślubem czy po nim. Narzeczeni zapłacą około 530 zł (488 zł brutto-maksymalna stawka taksy notarialnej za sporządzenie aktu notarialnego+ 38 zł za podatek od czynności cywilnoprawnych). Jeśli zdecydujemy się na zawarcie tej umowy po ślubie, wszystko zależy od wielkości majątku. I tak jeśli jego wartość wynosi do 3 tys. zł, zapłacimy 100 zł, w przypadku większych sum jest to kolejno:

• do 10 tys. zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 tys. zł
• do 30 tys. zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 tys. zł
• do 60 tys. zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 tys. zł
• do 1 mln zł – 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 tys. zł
• do 2 mln zł – 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 mln zł
• powyżej 2 mln zł – 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 mln zł, nie więcej jednak niż 10 tys. zł.