Umowy cywilnoprawne znane są popularnie jako tzw. umowy śmieciowe. Pracodawcy szukając oszczędności wykorzystują tego typu umowy do zatrudnienia pracowników nawet w dłuższych okresach czasu, mimo iż powinni zawrzeć z pracownikiem umowę o pracę. Jedną z najprostszych tego typu umów jest umowa o dzieło. Jak sama nazwa wskazuje jej zawarcie polega na tym, że osoba zatrudniana jest do wykonania określonej praczy czyli dzieła, a zatrudniający zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia.
Przepisy prawa nie określają katalogu prac jakie mogą być przedmiotem tej umowy cywilnoprawnej. Przedmiotem tego kontraktu może być zarówno napisanie stworzenie strony internetowej, założenie ogrodu, wykonanie instalacji elektrycznej czy wykonanie sesji fotograficznej. Za powierzoną pracę osoba zlecająca prace winna jest wypłacić wynagrodzenie, które może być zryczałtowaną kwotą lub opierać się na kosztorysie. Wszystko zależy od tego co jest przedmiotem umowy, kto dostarcza materiały potrzebne do realizacji zlecenia etc.
Umowa o dzieło może zostać zawarta w każdej formie, jednak najlepiej aby została spisana na piśmie. Powinna określać:
Pamiętajmy, że umowa o dzieło nie może być zawarta na czas nieokreślony, ponieważ oznaczałoby to, że wykonawca dzieła może je wykonywać w nieskończoność. Ponadto należy zadbać o niebudzące wątpliwości określenie stron umowy. W przypadku firmy podaje się jej pełną nazwę, NIP, adres, KRS (jeśli spółka), a w przypadku osoby fizycznej imię nazwisko i PESEL oraz adres zamieszkania.
Ta najpopularniejsza umowa cywilnoprawna jest tak korzystna dla pracodawcy, gdyż nie musi on odprowadzać żadnych składek ZUS. Dzieje się tak, ponieważ osoba przyjmująca zlecenia nie jest objęta ubezpieczeniem społecznym, ani zdrowotnym. Warto podkreślić, że umowa o dzieło może zostać zawarta z nawet własnym pracodawcą jednak w takim wypadku jest ona objęta obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracodawca zawiera umowę o dzieło ze swoim pracownikiem, przebywającym na urlopie macierzyńskim, wychowawczym lub bezpłatnym.
Umowa o dzieło podlega natomiast opodatkowaniu. Jeśli jej kwota nie przekracza 200 zł brutto, stosuje się tzw. zryczałtowany podatek. Odliczany jest wówczas podatek w wysokości 18 proc. bez uwzględnienia kosztów uzyskania przychodu. We wszystkich umowach zawartych na kwotę wyższą niż 200 zł brutto zaliczka na podatek dochodowy wynosi 18 proc. W przypadku przekroczenia rocznych dochodów ponad 85 528 zł stawka podatku rośnie do 32 proc. Wyższą kwotą będą jednak opodatkowane wszystkie dochody powyżej 85 528 zł. Jeśli chodzi o koszty uzyskania przychodu to wynoszą one 20 proc. W przypadku umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich koszty uzyskania przychodu wzrastają do 50 proc.
Umowy o dzieło nie można wypowiedzieć. Istnieją jednak sytuacje, gdzie strony mogą zrezygnować z wykonania dzieła co będzie wiązało się z wypowiedzeniem umowy o dzieło. O jakich sytuacjach mowa?
Do odstąpienia może dojść np. w sytuacji, gdy zamawiający nie dostarcza niezbędnych materiałów lub nie przekazuje wytycznych. Przyczyną może również zbyt niskie wynagrodzenie w stosunku do nakładu pracy.
Zamawiający ma także prawo odstąpić od umowy, kiedy dzieło zawiera wady, których nie da się usunąć lub gdy wykonawca spóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła w taki sposób, że wiadomym jest, że nie ukończy prac w przewidzianym w treści umowy terminie. Ważne jednak jest to aby w przypadku zauważenia w/w pisemnie wzywać wykonawcę do wyjaśnień.
